PROFILAKTYKA

font size + –

Skaling jest to zabieg polegający na usunięciu twardych złogów nazębnych, formujących się przez mineralizację płytki nazębnej, potocznie zwanych kamieniem nazębnym.

Tendencja do tworzenia się kamienia nazębnego jak i szybkość jego powstawania są cechami indywidualnymi, w dużym stopniu uwarunkowanymi składem śliny (wysoko zmineralizowana sprzyja szybszemu odkładaniu się kamienia). Bardzo istotne są nawyki dietetyczne - picie dużych ilości kawy, herbaty a przede wszystkim palenie tytoniu znacząco przyspieszają odkładanie się kamienia nazębnego. Proces osadzania się kamienia nazębnego można spowalniać poprzez prawidłowe zabiegi higieniczne - szczotkowanie zębów, używanie nici dentystycznej oraz odpowiednich płukanek. Pomimo rygoru higienicznego i dietetycznego u osób predysponowanych kamień nazębny wciąż powstaje. Bardzo istotne jest regularne usuwanie kamienia nazębnego poprzez zabieg skalingu, nie tylko ze względów estetycznych, ale przede wszystkim zdrowotnych. Kamień nazębny pozostający na zębach, szczególnie ten poddziąsłowy, stanowi siedlisko niebezpiecznych bakterii i doprowadza do stanu zapalnego dziąseł i przyzębia, w efekcie którego następuje jego zanik i odsłonięcie korzeni zębów (paradontoza).

Najczęściej zaleca się przeprowadzanie skalingu raz na pół roku. Jest to wartość uśredniona, gdyż wiele osób, szczególnie palaczy wymaga scalingu częściej, natomiast wielu pacjentów po upływie pół roku od zabiegu nie wymaga jego powtórzenia ze względu na brak nowego kamienia. Zabieg ten jest praktycznie bezbolesny i trwa około 45 minut. Po zakończeniu zabiegu barwa zęba może być jaśniejsza nawet do dwóch tonów.

Piaskowanie zębów to jeden z podstawowych zabiegów przeprowadzanych w gabinetach dentystycznych. Polega on na usuwaniu wszelkich osadów z zębów za pomocą tzw. piaskarki, czyli specjalnego urządzenia, które kieruje strumień piasku dentystycznego na zęby. Piaskowanie zębów można traktować jako regularny zabieg profilaktyczny, ale tylko wtedy, kiedy na zębach rzeczywiście występuje osad. W zależności od trybu życia i stanu uzębienia, piaskowanie przeprowadza się nawet co kilka miesięcy. Szczególnie często zabiegowi piaskowania powinni poddawać się palacze oraz osoby pijące dużo kawy i herbaty. Szczególną uwagę na piaskowanie powinni zwrócić pacjenci, którzy maja założony aparat ortodontyczny.Piaskowanie stosuje się także jako zabieg przygotowujący przed wybielaniem zębów oraz jako uzupełnienie skalingu (zabiegu usuwania kamienia nazębnego).Piaskowanie zębów jest jednym z zabiegów pomocnych przy walce z płytką i kamieniem nazębnym. Często jednak nie wystarcza, szczególnie jeśli mamy do czynienia z osadzaniem się kamienia nazębnego w znacznym stopniu, wówczas należy przeprowadzić skaling. Piaskowanie zębów ma sens nie tylko z estetycznego punktu widzenia. Usuwając osady z zębów, w szczególności z trudno dostępnych miejsc do których nie zawsze możemy dostać się szczoteczką(pacjenci z aparatem ortodontycznym), przeciwdziałamy rozwojowi szkodliwych bakterii. Piaskowanie zębów nie jest bolesne, ale pacjenci są narażeni na niewielki dyskomfort. Wynika on głównie z możliwiści krótkotrwałego podrażnienia dziąseł. Niektórzy pacjenci skarżą się też na nieprzyjemny smak piasku denstystycznego (jest on słonawy, z dodatkiem substancji smakowych, najczęściej imitujących cytrynę).Tak, więc piaskowanie zębów jest zabiegiem całkowicie bezpiecznym, a wszelkie niedogodności i ewentualne podrażnienia ustępują zwykle w ciągu kilku godzin po zabiegu.

Zabieg lakierowania wykonuje lekarz stomatolog stosując do tego preparat fluoru o wysokim stężeniu. Są to preparaty bezpieczne mimo wysokiego stężenia fluoru, gdyż szybko wiążą i dobrze przylegają do powierzchni zęba, uwalniając małe ilości fluoru. Lekarz stomatolog przed aplikacją lakieru, dokładnie oczyszcza szczoteczką wszystkie powierzchnie zęba. Na suche i oczyszczone zęby aplikatorem nakłada preparat. Z reguły lakier twardnieje w środowisku jamy ustnej tworząc przeźroczystą błonkę. Zaletą lakierów fluorkowych jest długie utrzymywanie się na powierzchni zęba i długotrwałe uwalnianie fluoru. Zabieg lakierownia wykonuje się w zależności od skłonności do próchnicy. Przy średniej skłonności lakierowanie wykonuje się dwa razy w roku, czyli co 6 miesięcy. Przy większej podatności do próchnicy zabieg wykonuje się 4 razy w roku, co trzy miesiące. Jednak zawsze należy pamiętać, że o każdym zabiegu i wskazaniach do jego wykonania decyduje lekarz.

Wskazania do lakierowania

wysokie ryzyko próchnicy u dzieci powyżej 6 roku życia;
złe nawyki dietetyczne u dorosłych;
noszenie aparatów ortodontycznych;
użytkowanie protez ruchomych;
obnażenie szyjek zębów;
próchnica początkowa;
przyjmowanie leków powodujących suchość w jamie ustnej;
choroba przyczyniająca się do suchości w jamie ustnej;
po radioterapii głowy lub szyi.

Zabieg lakowania bruzd jest od kilku lat rutynowym zabiegiem profilaktycznym. Dotyczy zębów przedtrzonowych i trzonowych, gdyż budowa anatomiczna powierzchni zgryzowych tych zębów ze względu na obecność głębokich szczelin i bruzd sprzyja zaleganiu bakterii, które kolonizują bruzdę już w momencie wyrzynania zęba. Te głębokie i kręte bruzdy nie są opłukiwane przez ślinę, jak i nie są dostatecznie oczyszczane w trakcie zabiegów higienicznych. Włosie szczoteczki ma zazwyczaj większą średnicę niż średnica bruzdy, stąd dotarcie do głębokiej bruzdy nie jest możliwe. W związku z taką budową tych zębów, zaleganie bakterii powoduje rozwój niekontrolowany próchnicy. W celu zabezpieczenia zęba wyrzynającego się przed inwazją próchnicy stosuje się zabieg profilaktyczny polegający na lakowaniu bruzd. Zabieg wykonywany jest przez lekarza stomatologa, jest zupełnie bezbolesny i komfortowy dla pacjenta.

Polegają na doborze najodpowiedniejszych dla pacjenta przyborów do utrzymania higieny jamy ustnej, oznaczeniu wskaźnika płytki bakteryjnej i demonstracji metody oczyszczania zębów na modelu i w jamie ustnej pacjenta.

Techniki szczotkowania:

Technika Bass'a dla dorosłych

Prawidłowa technika szczotkowania jest niezwykle istotna dla skuteczności higieny jamy ustnej. Powinno się zdecydowanie unikać szczotkowania poziomego i zbyt mocnego przyciskania szczoteczki. Zmodyfikowana technika Bass'a jest odpowiednia zarówno dla ludzi ze zdrowymi dziąsłami, jak też pacjentów z zapaleniem dziąseł czy zapaleniem przyzębia.

Ustaw szczoteczkę na granicy dziąsła i zębów pod kątem 45°. Dociśnij lekko włókna szczoteczki do powierzchni zębów i dziąsła. Poruszaj szczoteczką małymi, wibrującymi ruchami w kierunku do i od powierzchni zębów i dziąsła. W ten sposób, łagodnie, ale dokładnie usuniesz resztki jedzenia oraz płytkę nazębną.

Szczotkowanie powierzchni zewnętrznych

Szczotkuj zęby metodycznie: zacznij od powierzchni zewnętrznych, potem przejdź do powierzchni wewnętrznych, a na końcu wyszczotkuj powierzchnie żujące. Zawsze zaczynaj od wyszczotkowania zębów z tyłu, ponieważ najtrudniej je wyczyścić.

Szczotkowanie powierzchni wewnętrznych

Aby wyczyścić wewnętrzne powierzchnie górnych zębów przednich, ustaw szczoteczkę pionowo i umieść włókna na granicy zębów i dziąsła. Wykonuj ruchy wymiatające szczoteczką do dołu w kierunku od dziąsła do końców zębów. W ten sam sposób szczotkuj powierzchnie wewnętrzne dolnych zębów, ale tym razem wykonuj ruchy wymiatające do góry.

Szczotkowanie zębów przednich

Metoda szczotkowania Fones'a dla dzieci

Ponieważ zdolności motoryczne małych dzieci nie są w pełni rozwinięte, nie potrafią one wystarczająco dobrze same wyszczotkować swoje zęby. Dlatego stomatolodzy zalecają, żeby rodzice nadzorowali dzieci przy szczotkowaniu, a potem ponownie sami wyszczotkowali dzieciom zęby. Taka praktyka powinna być kontynuowana do momentu rozpoczęcia przez dziecko nauki w szkole podstawowej.

Powierzchnie żujące:

Zacznij od wyszczotkowania powierzchni żujących. Wykonuj szczoteczką proste ruchy szorujące do przodu i do tyłu. Najpierw szczotkuj zęby górne, a potem dolne. Zacznij od prawej strony, potem przejdź do strony lewej. Zawsze zaczynaj od zębów tylnych i szczotkuj starannie przesuwając szczoteczkę do przodu.

Zacznij od szczotkowania powierzchni żujących

Powierzchnie zewnętrzne:

Szczotkuj powierzchnie zewnętrzne wykonując małe ruchy okrężne. Nie zaciskaj zębów przy szczotkowaniu. Zacznij od zębów tylnych i przesuwaj powoli szczoteczkę do zębów przednich cały czas szczotkując. Gdy dojdziesz do zębów przednich, możesz je zacisnąć (niezbyt mocno), ponieważ łatwiej się je wtedy czyści.

Następnie wyczyść powierzchnie zewnętrzne

Powierzchnie wewnętrzne:

Na końcu wyszczotkuj powierzchnie wewnętrzne

Czyszczenie przestrzeni międzyzębowych nitką dentystyczną

Wyciągnij około 50 cm nitki dentystycznej z pojemnika, urwij odmierzony kawałek, zawiń wokół środkowych palców i przytrzymaj mocno kciukami (przy czyszczeniu górnej szczęki) lub palcami wskazującymi (przy czyszczeniu dolnej szczęki).

Delikatnymi ruchami wprowadź nitkę między zęby

Uformuj nitkę w kształcie litery U w połowie zęba i czyść jego powierzchnię ruchami góra-dół. Następnie wyczyść w ten sam sposób powierzchnię styczną sąsiedniego zęba.

Czyszczenie przestrzeni międzyzębowych wykałaczkami

Przed czyszczeniem należy nawilżyć czubek wykałaczki śliną. Wprowadź wykałaczkę węższym, płaskim końcem w kierunku dziąsła. Ostrożnie wykonuj wykałaczką ruchy do przodu i do tyłu, czyszcząc przestrzeń między zębami.

Źródło: GABA International AG

Profesjonalne porady dotyczące higieny jamy ustnej

Dotyczą czasu spożywania posiłków, wyboru odpowiednich jakościowo i ilościowo produktów spożywczych w diecie, ich konsystencji oraz walorów zdrowotnych w odniesieniu do chorób jamy ustnej.